Ma trận SPACE là gì? Cách thiết lập ma trận SPACE hiệu quả

Trong thế giới kinh doanh hiện nay, việc đưa ra các quyết định chiến lược là điều vô cùng quan trọng và cần thiết. Để có thể đưa ra được những quyết định hiệu quả và mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, các nhà quản lý cần phải sử dụng những công cụ phân tích thích hợp. Trong đó, Ma trận SPACE (Strategic Position & ACtion Evaluation matrix) là một trong những công cụ phân tích chiến lược quan trọng và được sử dụng rộng rãi.

Ma trận SPACE là gì?

Ma trận SPACE (Strategic Position & ACtion Evaluation matrix ) là một công cụ phân tích chiến lược được phát triển bởi Robert F.Chandler và Bruce G.Hambrick vào năm 1983. Ma trận này sử dụng hai yếu tố bên ngoài là sức hấp dẫn của ngành (Industry Attractiveness) và sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp (Competitive Strength) để xác định vị trí chiến lược của doanh nghiệp trên thị trường.

>>> Ma trận QSPM là gì?

Sức hấp dẫn của ngành được đánh giá dựa trên các yếu tố sau:

Tăng trưởng của ngành: Tăng trưởng của ngành cao sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp phát triển.
Biên lợi nhuận: Biên lợi nhuận cao sẽ giúp doanh nghiệp có nhiều lợi nhuận hơn.
Thị phần: Thị phần cao sẽ giúp doanh nghiệp có nhiều sức mạnh đàm phán với các nhà cung cấp và khách hàng.
Sự cạnh tranh: Sự cạnh tranh thấp sẽ giúp doanh nghiệp có nhiều cơ hội để cạnh tranh.

Sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp được đánh giá dựa trên các yếu tố sau:

Thị phần: Thị phần cao sẽ giúp doanh nghiệp có nhiều sức mạnh cạnh tranh.
Chất lượng sản phẩm/dịch vụ: Chất lượng sản phẩm/dịch vụ tốt sẽ giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân khách hàng.
Giá cả: Giá cả cạnh tranh sẽ giúp doanh nghiệp có nhiều cơ hội để cạnh tranh.
Chi phí: Chi phí thấp sẽ giúp doanh nghiệp có nhiều lợi nhuận hơn.
Khả năng đổi mới: Khả năng đổi mới tốt sẽ giúp doanh nghiệp theo kịp xu hướng và cạnh tranh với các đối thủ.

Vị trí chiến lược của doanh nghiệp được xác định bằng cách vẽ hai yếu tố trên lên ma trận SPACE. Dựa trên vị trí của doanh nghiệp, ma trận SPACE sẽ đưa ra bốn chiến lược tổng quát cho doanh nghiệp:

Tấn công (Attack): Đây là chiến lược phù hợp với các doanh nghiệp đang hoạt động trong ngành có sức hấp dẫn cao và có sức mạnh cạnh tranh cao. Chiến lược này tập trung vào việc tăng thị phần và mở rộng hoạt động của doanh nghiệp.
Phòng thủ (Defense): Đây là chiến lược phù hợp với các doanh nghiệp đang hoạt động trong ngành có sức hấp dẫn thấp và có sức mạnh cạnh tranh cao. Chiến lược này tập trung vào việc bảo vệ thị phần và vị thế của doanh nghiệp trong ngành.
Tăng trưởng (Growth): Đây là chiến lược phù hợp với các doanh nghiệp đang hoạt động trong ngành có sức hấp dẫn cao và có sức mạnh cạnh tranh trung bình. Chiến lược này tập trung vào việc tăng trưởng doanh số và lợi nhuận của doanh nghiệp.
Thu hẹp (Retrenchment): Đây là chiến lược phù hợp với các doanh nghiệp đang hoạt động trong ngành có sức hấp dẫn thấp và có sức mạnh cạnh tranh trung bình. Chiến lược này tập trung vào việc tái cấu trúc và thu hẹp hoạt động của doanh nghiệp.

Ma trận SPACE là một công cụ hữu ích để giúp doanh nghiệp xác định vị trí chiến lược của mình trên thị trường. Từ đó, doanh nghiệp có thể lựa chọn chiến lược phù hợp để phát triển và cạnh tranh. Tuy nhiên, ma trận SPACE cũng có một số hạn chế như:

Ma trận này chỉ dựa trên hai yếu tố bên ngoài là sức hấp dẫn của ngành và sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cần cân nhắc thêm các yếu tố khác như nguồn lực, năng lực của doanh nghiệp,… để đưa ra quyết định chiến lược chính xác.
Ma trận này không thể dự báo được tương lai của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần có các phân tích và đánh giá khác để cập nhật tình hình và đưa ra các điều chỉnh chiến lược phù hợp.

Cách thiết lập ma trận SPACE trong kinh doanh

Để thiết lập ma trận SPACE trong kinh doanh, ta cần thực hiện các bước sau:

Bước 1: Thu thập thông tin Trước khi bắt đầu thiết lập ma trận SPACE, ta cần thu thập thông tin về tổng quan về thị trường, các đối thủ cạnh tranh, sản phẩm và tài nguyên sẵn có của doanh nghiệp.

Bước 2: Xây dựng ma trận SPACE Sau khi đã có đầy đủ thông tin về thị trường và sản phẩm, ta có thể tiến hành xây dựng ma trận SPACE. Trong ma trận này, ta sẽ đánh giá vị thế cạnh tranh của sản phẩm hoặc doanh nghiệp bằng cách đưa ra điểm cho từng khía cạnh S, P, A và E.

Khía cạnh Strategic Position and Action Evaluation (S): Đây là khía cạnh đánh giá vị thế cạnh tranh của sản phẩm hoặc doanh nghiệp trên thị trường. Điểm số cho khía cạnh này được đánh giá dựa trên các yếu tố như: phân khúc thị trường, tốc độ tăng trưởng, tiềm năng thị trường, vị thế cạnh tranh, chiến lược marketing, chiến lược sản phẩm, công nghệ và quy trình sản xuất.
Khía cạnh Product Positioning (P): Đây là khía cạnh đánh giá vị trí của sản phẩm trên thị trường. Điểm số cho khía cạnh này được đánh giá dựa trên các yếu tố như: chất lượng sản phẩm, tính độc đáo, thương hiệu, giá cả và mức độ phù hợp với nhu cầu của khách hàng.
Khía cạnh Access to Resources and Competencies (A): Đây là khía cạnh đánh giá tài nguyên và năng lực của doanh nghiệp để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Điểm số cho khía cạnh này được đánh giá dựa trên các yếu tố như: tài chính, quản lý, nguồn nhân lực, công nghệ, quy trình sản xuất và vật liệu cung cấp.
Khía cạnh Environmental Analysis (E): Đây là khía cạnh đánh giá các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến việc kinh doanh của sản phẩm hoặc doanh nghiệp. Điểm số cho khía cạnh này được đánh giá dựa trên các yếu tố như: chính sách, luật pháp, môi trường kinh doanh, thị trường và văn hóa.

Bước 3: Tổng hợp và đánh giá ma trận SPACE Sau khi đã đánh giá điểm cho từng khía cạnh S, P, A và E, ta có thể tổng hợp và đánh giá ma trận SPACE để xác định vị trí của sản phẩm hoặc doanh nghiệp trên thị trường.

Kết

Tóm lại, Ma trận SPACE là một công cụ phân tích hiệu quả giúp các doanh nghiệp đánh giá vị trí của mình trong thị trường. Việc sử dụng ma trận này giúp cho người quản lý có thể xác định được chiến lược phù hợp và tối ưu hoá hiệu quả kinh doanh.

Xem thêm: